O Donsal e o Navia levan séculos murmurando o que apenas escoitabamos: que a vida naceu aquí, entre pedras molladas, fontes frescas, regatos que cantaban pola noite e prados que alimentaban gando e familias enteiras.
Foron eles quen moveron rodas, turbinas e dinamos —mediado o século XX— que puxeron luz nas casas, voz ás radios e esperanza nas lareiras cando o mundo quedaba lonxe.
Estes ríos fixeron posible pasar do candil á bombilla, coidar o gando, alumear para estudar, erguer paredes, serrar táboas, amasar cemento, moer o grao para o pan ou ferver auga en operacións improvisadas cando non había médico nin estrada.
Fixeron posible subir auga ás casas, regar hortas, carpintear mobles, mover máquinas, alimentar ferrerías e poñer en marcha serras, taladros e pulidoras que chegaron ás aldeas como milagres discretos.
Hoxe, aqueles ríos que fixeron posible a supervivencia fannos posible algo maior: pasar do illamento á conexión planetaria. Un val sen estrada nin electricidade nin teléfono acolle agora teletraballo, investigación, retornos e inmigración cualificada.
Todo porque alguén —antes e agora— coidou muíños, presas, fragas, fontes e camiños, abriu sendas que a maleza ocultara e entendeu que un territorio só renace cando alguén lle dá a man e o ergue: con horas, suor, frío, disciplina e responsabilidade, non con discursos.
Porque non é só a natureza a que cura: son os ríos, as pedras, os prados, os oficios e as pegadas humildes das xeracións que nunca baixaron os brazos.
E nese canto longo —que sobe dende as presas ao brillo das cumbres nevadas— hai unha verdade que une a quen chega sen buscar: hai lugares que nos fan vivir mellor, e causas —coma esta— que merecen ser defendidas para sempre.
CASTELLANO
RÍOS DE VIDA Y MANOS QUE DIGNIFICARON UN TERRITORIO
El Donsal y el Navia llevan siglos murmurando lo que apenas escuchábamos: que la vida nació aquí, entre piedras mojadas, fuentes frías, regatos que cantaban de noche y prados que alimentaban ganado y familias enteras.
Fueron ellos quienes movieron ruedas, turbinas y dinamos —ya mediado el siglo XX— que dieron luz a las casas, voz a las radios y esperanza a las cocinas cuando el mundo quedaba lejos.
Estos ríos hicieron posible pasar del candil a la bombilla: cuidar el ganado, estudiar de noche, levantar paredes, serrar tablas, amasar cemento, moler el grano del pan o hervir agua en pequeñas operaciones cuando no había médico ni carretera.
Hicieron posible subir agua a las casas, regar huertas, carpintear muebles, mover máquinas, alimentar fraguas y poner en marcha sierras, taladros y pulidoras que llegaban como milagros silenciosos.
Hoy, aquellos ríos que hicieron posible la supervivencia nos permiten algo mayor: pasar del aislamiento a la conexión planetaria. Un valle sin carretera ni electricidad ni teléfono acoge hoy teletrabajo, investigación, retornos y también inmigración cualificada.
Todo porque alguien —antes y ahora— cuidó molinos, presas, fragas, fuentes y caminos, abrió sendas que la maleza había cerrado y entendió que un territorio solo renace cuando alguien le tiende la mano y lo levanta: con horas, sudor, frío y responsabilidad, no con discursos.
Porque no es solo la naturaleza la que cura: son los ríos, las piedras, los prados, los oficios y las huellas humildes de quienes nunca bajaron los brazos.
Y en ese canto largo —que sube desde las presas al brillo de las cumbres nevadas— hay una verdad que une incluso a quien llega sin buscar: hay lugares que nos ayudan a vivir mejor, y causas —como esta— que merecen ser defendidas para siempre.
ENGLISH
RIVERS OF LIFE AND HANDS THAT RESTORED A LAND
The Donsal and the Navia have spent centuries whispering what we barely heard: that life was born here, among wet stones, cold springs, night-singing streams and meadows that fed livestock and entire families.
They were the ones that turned wheels, turbines and dynamos —by the mid-20th century— bringing light to homes, voices to radios and hope to kitchens when the world felt far away.
These rivers made it possible to move from oil lamps to electric bulbs: to care for livestock, study at night, raise walls, saw boards, mix cement, grind grain for bread or boil water for improvised treatments when there was no doctor or road.
They pumped water into homes, irrigated gardens, powered tools, fed forges and set in motion saws, drills and grinders that arrived like quiet miracles.
Today, the same rivers that once ensured survival now make something greater possible: the leap from isolation to planetary connection. A valley once without roads, electricity or telephone lines now supports remote work, research, returning families and even qualified newcomers.
All because someone —then and now— cared for mills, dams, forests, springs and paths; because someone reopened the trails swallowed by bramble; because a land is reborn only when a human hand lifts it—through hours, cold, sweat and responsibility, never through speeches.
For it is not only nature that heals: it is the rivers, stones, meadows, crafts and humble footprints of generations that never gave up.
And in that long song —rising from the dams to the shine of the snowed peaks— lies a truth shared even by those who arrive unintentionally: some places help us live better, and some causes —like this one— deserve to be defended forever.







Entradas (RSS)